Nowoczesne metody antykoncepcji hormonalnej w kilku prostych zdaniach.

Rozwój współczesnej medycyny następuje bardzo szybko. Dotyczy to praktycznie wszystkich jej dziedzin. Nie inaczej jest z medycyną dotyczącą rozrodczości i antykoncepcji. Dzisiaj o żeńskich hormonach wiemy znacznie więcej niż jeszcze kilkadziesiąt lat temu, dlatego też dzisiejsze metody antykoncepcyjne dla kobiet znacząco różnią się od tych stosowanych kilkadziesiąt lat temu. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć niektóre z współczesnych metod antykoncepcyjnych oraz opisać ich charakterystykę, zalety i wady

Jak to działa i na jaką metodę się zdecydować?

Dziś pozwolę sobie nie umieszczać tutaj trudnych nazw hormonów odpowiadających za konkretne fazy cyklu miesiączkowego, które i tak zwykle szybko wylatują z pamięci.

Aby zrozumieć w jaki sposób terapia hormonalna zapobiega procesowi zapłodnienia, musimy sobie prześledzić kluczowy etap cyklu miesiączkowego jakim jest owulacja. To proces, który zachodzi w połowie cyklu, podczas którego z jajnika uwalniana jest komórka jajowa. Może ona teraz przejść do jajowodu, gdzie w gotowości oczekuje na połączenie się z plemnikiem.

To cały szereg złożonych zależności, których nadrzędnym regulatorem jest układ hormonalny. Odpowiednie stężenia hormonów uwalnianych z podwzgórza i przysadki warunkują rozwój i dojrzewanie komórki jajowej, a następnie owulację.

Doustna antykoncepcja hormonalna jest jedną z najczęściej wybieranych metod zabezpieczenia przed niechcianą ciążą.

Wielokierunkowe działanie tabletki antykoncepcyjnej:

• Zahamowanie uwalniania hormonów odpowiadających za proces owulacji.
• Utrudnienie przechodzenia plemników do dróg rodnych kobiety poprzez zmiany w śluzie szyjkowym.
• Zmiany w czynności skurczowej macicy i jajowodów, w wyniku czego transport komórki jajowej w świetle dróg rodnych staje się utrudniony.
• Wpływ na błonę śluzową macicy, uniemożliwiając zagnieżdżenie się komórki jajowej.

Co, jeśli nie tabletki? Czy to w ogóle skuteczne?

Wszystkie z poniżej wymienionych metod zapobiegania niechcianej ciąży wykazują się skutecznością rzędu 99,8-99,49% przy założeniu stosowania się do wszystkich zaleceń. No właśnie – co to dla nas oznacza? Przy metodach, których nie musimy każdego dnia skrupulatnie kontrolować, skuteczność przy pełnym stosowaniu się do zaleceń jest równaskuteczności przy typowym użyciu. Sprawa ma się inaczej podczas stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej, kiedy to 99,7% skuteczności pełnym stosowaniu się do zaleceń przekłada się na około 91% przy typowym przyjmowaniu tych tabletek.

Nie masz ochoty żyć z zegarkiem w ręce, każdego dnia pamiętając, aby przyjąć tabletkę o odpowiedniej godzinie? Oprócz najpowszechniej stosowanej doustnej antykoncepcji, metodami o potwierdzonym badaniami, skutecznym działaniu cechują się również:

• Wybierane przez wiele pacjentek preparaty transdermalne – czyli po ludzku mówiąc plastry antykoncepcyjne, które uwalniają substancje czynne przez skórę do układu krwionośnego. Wykazują wysoką skuteczność, a ich zaletą jest to, że o wymianie trzeba pamiętać raz na 7 dni, w odróżnieniu od doustnej antykoncepcji, przyjmowanej każdego dnia o stałej porze.

• Krążki dopochwowe – zakładane raz w miesiącu, pozwalają na dobrą kontrolę cyklu miesiączkowego. Blokując wzrost stężenia jednego z hormonów wydzielanych przez przysadkę, lutropiny, uniemożliwia zajście owulacji. Krążki dopochwowe stosowane są raz w miesiącu – pacjentka sama umieszcza miękki krążek w pochwie pierwszego dnia miesiączki, a następnie musi pamiętać, aby usunąć go po upływie trzech tygodni.

• Implantumieszczany pod skórą za pomocą aplikatora. Wykazuje skuteczność do trzech lat po aplikacji, chroni przed niechcianą ciążą działając na dwóch płaszczyznach – zapobiega uwalnianiu komórki jajowej z jajnika, czyli hamuje owulację oraz zmienia właściwości śluzu szyjkowego w macicy.

• Spirala hormonalna – jest to odwracalna metoda antykoncepcji, której skuteczność może być spowodowana zawartością miedzi lub stopniowym uwalnianiem progesteronu. Miedź ma upośledzać prawidłowe budowę i funkcjonowanie plemnika w drogach rodnych kobiety, modulująco wpływa także na błonę śluzową macicy. Stałe uwalnianie progesteronu w niewielkim stężeniu wpływa z kolei na właściwości śluzu w szyjce macicy, skutecznie blokując tym samym przenikanie plemników do dróg rodnych kobiety.

• Istnieje jeszcze jedna metoda jaką jest zastrzyk hormonalny,który, choć skuteczny, wiąże się z licznymi efektami ubocznymi. Po wstrzyknięciu hormonów kobieta staje się niepłodna na trzy miesiące. Efekt ten jest nieodwracalny, a co za tym idzie, nieodwracalne stają się też jego skutki uboczne. Odnotowuje się znaczny spadek libido, bezsenność, obniżoną energię życiową, zmęczenie. Mogą pojawić się także zawroty głowy, nadmierna potliwość czy wysypki. Zastrzyki są relatywnie tanie i właśnie z tego powodu często stosowane w krajach rozwijających się, gdzie problemem jest wielodzietność oraz brak powszechnego dostępu do opieki medycznej. W Polsce istnieje jeden tego typu preparat, a lekarze chętniej skłaniają się ku innym metodom antykoncepcji.

A jakie są skutki uboczne antykoncepcji hormonalnej?

Ingerencja w układ hormonalny może wiązać się z zaburzeniami emocjonalnymi – zmianami nastroju, bólami głowy. Jeśli już wcześniej miewałaś migreny – antykoncepcja hormonalna może nasilić ten problem. Spadek libido to kolejny objaw jaki możesz powiązać z przyjmowaniem antykoncepcji.

Objawy te należą do najczęstszych, nie oznacza to jednak, że każda kobieta odnotuje wyżej wymienione skutki uboczne. Występują one częściej niż u 1 na 100 kobiet, jednak rzadziej niż u 1 na 10.

Do rzadszych skutków ubocznych należą zawroty głowy, zaparcia, obrzęki, skurcze mięśni i bóle kończyn. Może pojawiać się także bolesność i powiększenie piersi, lub bakteryjne/grzybicze zakażenia pochwy.

Co z układem naczyniowym?

W wyniku długotrwałego stosowania antykoncepcji mogą pojawić się powikłania zakrzepowo-zatorowe. Poprzez wpływ dostarczanych z zewnątrz hormonów na układ krzepnięcia i agregację płytek krwi może dojść do powstawania zakrzepów w żyłach kończyn dolnych. Następstwem, w skrajnych sytuacjach, jest udar – bardzo niebezpieczny stan zagrożenia życia.

Aby temu zapobiec, podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej warto bardzo uważnie przyglądać się zmianom zachodzącym w organizmie i dbać o swoje zdrowie poprzez wykonywanie okresowych badań kontrolnych.

Indywidualne podejście.

Każda z wyżej wymienionych metod ma swoje ograniczone wskazania i przeciwwskazania. To lekarz specjalista, posiłkując się ogromną wiedzą medyczną, w oparciu o wywiad medyczny i wyniki badań, dobiera odpowiedni sposób zapobiegania ciąży. Wszystko oczywiście odbywa się w porozumieniu z pacjentką, tak aby dostosowana antykoncepcja była dla niej w pełni wygodna i bezpieczna.

Kliknij tutaj