PrEP – czym jest profilaktyka przedekspozycyjna HIV?

Na myśl o możliwości zakażenia wirusem HIV większość z nas czuje lodowaty dreszcz. Wizja takiej diagnozy wywraca życie o 180 stopni. Chociaż dbamy o siebie i swoich bliskich, mogą nas spotkać sytuacje, w których mamy kontakt z osobą zakażoną lub o nieznanym statusie zakażenia HIV i regularnie dochodzi do ryzykownych sytuacji. Co wtedy, czy możemy się jakoś zabezpieczyć?  Z pomocą przychodzi PrEP HIV.

Tłumacząc ten tajemniczo brzmiący skrót, PrEP to profilaktyka przedekspozycyjna HIV (z ang. Pre-exposure Prophylaxis – PrEP). To rozwiązanie jest kierowane do osób, które wiedzą, że nie są zakażone, a jednocześnie mają świadomość, że mogą im się zdarzyć kontakty z kimś, kto może być zakażony lub wiadomo, że jest zakażony. Po konsultacji z lekarzem wdrażane są specjalne działania mające zmniejszyć ryzyko zakażenia. Interwencja lekarska po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu, zlecenia stosownych badań laboratoryjnych, polega na zaleceniu stosowania leku zawierającego kombinację dwóch substancji przeciwwirusowych: tenofowiru i emtrycytabiny.

Dla kogo profilaktyka przedekspozycyjna HIV?

O zasadności wdrożenia PrEP decyduje lekarz. Ten rodzaj działania profilaktycznego warty jest rozważenia przez osoby, u których występuje duże ryzyko zakażenia HIV np. odbywanie częstych stosunków seksualnych bez prezerwatywy z osobami zakażonymi HIV lub których stan zdrowia nie jest znany. PrEP jest zalecany również osobom, których partner seksualny używa dożylnych narkotyków lub współżyje z innymi osobami. PrEP jest również dodatkową metodą profilaktyki w przypadku starań o dziecko przez parę, w której jedna osoba jest HIV dodatnia.

O co chodzi w tej metodzie?

Do zakażania wirusem HIV dochodzi wtedy, kiedy zdrowa osoba ma kontakt z zakażonym materiałem, jak krew czy nasienie. Nie musi to być bezpośredni kontakt z daną osobą. Wystarczy, że na ostrym narzędziu, jak igła, pozostaną resztki krwi. Jak sama nazwa wskazuje w profilaktyce przedekspozycyjnej chodzi o to, by zapobiec ekspozycji. To, że mamy kontakt z zakaźnym materiałem, nie jest jednoznaczne, z tym że będziemy zakażeni. Skuteczność i bezpieczeństwo zastosowania PrEP było oceniane w badaniach klinicznych. Wykazano, że PrEP znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia HIV, w niektórych grupach badanych (deklarujących regularne przyjmowanie i niepomijanie żadnych dawek) nawet o 96% w porównaniu z grupą nieprzyjmująca PrEP.

Odpowiedzi na najczęstsze wątpliwości związane z terapią

Przy okazji PrEP pojawiają się liczne pytania, w tym, jaka jest cena. Na polskim rynku kilka firm farmaceutycznych zajmuje się produkcją preparatów zawierających emtryctabinę + tenofowir. Koszt miesięczny terapii powyższym lekiem to około 120 zł.

W trakcie profilaktyki przedekspozycyjnej stosuje się te same preparaty, co w przypadku zakażonych wirusem HIV. Osoby mające świadomość, z czym wiąże się wirus HIV, mają obawy w związku ze skutkami ubocznymi leków. Chociaż metodę uważa się za bezpieczną i skuteczną, rzadko mogą wystąpić takie symptomy jak pogorszenie samopoczucia, problemy żołądkowe lub nudności. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem. Dobrą wiadomością jest to, że ewentualne negatywne skutki nie zagrażają poważniej zdrowiu. W wielu przypadkach, jeśli zastosujemy się do zaleceń lekarza, skutków ubocznych nie będzie w ogóle.

Jakie badania są zalecane przed włączeniem PrEP?

Przed kwalifikacją do zastosowania leczenia PrEP lekarz powinien zalecić szereg badań laboratoryjnych. Wśród zleconej diagnostyki na pewno powinna znaleźć się klasyczna morfologia krwi, ale również badania wątrobowe: ALAT, ASPAT; poziom kreatyniny, badanie ogólne moczu. Bardzo ważne jest również zlecenie badań laboratoryjnych w kierunku szeregu chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową: WZW typu A, B oraz C, kiła, HIV, chlamydia, rzeżączka.